Dlaczego pies kopie dziury?

Dlaczego pies kopie dziury? 

Ogródkowy pomocnik, czy zlękniony szkodnik? Co mówi nam kopanie dziur przez psa w kontekście jego dobrostanu i kiedy należy zwrócić na to zachowanie większą uwagę? 

Według badań opublikowanych przez Vet Practice News w 2000 roku, 85% ankietowanych właścicieli psów zgłosiło występowanie specyficznych problemów behawioralnych u swoich zwierząt. Najczęściej notowanym problemem było szczekanie oraz warczenie. Kopanie dziur stanowiło zaledwie 8%. Jednakże, w poniższym artykule chcielibyśmy z większą uwagą przyjrzeć się temu zjawisku, przedstawić jego podłoże etiologiczne oraz wyjaśnić różnicę między normą a zaburzeniem behawioralnym. 

Na prawidłową więź właściciela ze zwierzęciem towarzyszącym, składają się, m.in. zrozumienie natury występowania i akceptacja zwierzęcych zachowań. Brak tych składowych prowadzić może do wysokiej frustracji przedstawicieli obu gatunków. 

W kontekście zachowania zwierząt należy rozróżnić, które z nich występują „normalnie” - czyli zgodnie z potrzebami zwierzęcia wpisanymi w jego etogram, a które należą do zaburzeń spowodowanych odstępstwem od etogramu, odmiennością potrzeb społecznych i niezdolnością adaptacji. 

Zespół specjalistów z Katedry Etologii Weterynaryjnej, Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Pretorii, wyróżnił 8 systemów zachowań, w odniesieniu do których, psy poprzez kopanie dziur, wyrażają swój prawidłowy behawior. Do każdego z nich podane zostały wskazówki, które mogą okazać się pomocne w znalezieniu rozwiązania. 

• Zachowania opiekuńcze  - jako jeden z elementów dbania o siebie i swoje otoczenie, zakopywanie nadmiaru żywności, pozwala psom utrzymać swoją przestrzeń w czystości oraz zapobiec kontaktów z innymi padlinożercami. W tym wypadku rozwiązaniem będzie zapewnienie odpowiedniej ilości pokarmu lub wczesne usunięcie jego resztek. 

• Zachowania polegające na przyjmowaniu pokarmu - Najsilniej wyrażone u psów ras myśliwskich, przede wszystkim jamników, u których kopanie zostało w pewnym sensie zakodowane genetycznie. Psy tej rasy „zostały stworzone” do polowania na małe ssaki żyjące w ziemi, dlatego próba oduczenia ich tego zachowania może zakończyć się porażką. Rozwiązaniem będzie wydzielenie przestrzeni, w której ogródkowy odkrywca będzie mógł do woli polować na swoje zdobycze, bez obaw, że zostanie za to skarcony. 

• Zachowania rozrodcze - Jednym ze scenariuszy, w których zwierzę może kopć dziury w ogrodzie, jest przygotowywanie przez sukę miejsca połogu, schronienia dla szczeniąt. W tym wypadku zapewnienie odosobnionego, bezpiecznego gniazda, w którym samica będzie mogła spokojnie przejść przez poród, powinno być pomocne. Drugą możliwością jest kopanie dziur przez samca wyczuwającego w pobliżu samicę będącą w rui. W tym wypadku kastracja wydaje się być ostatecznością. 

• Zachowania agonistyczne - Ich podłoże sprowadza się do wyrażania złości, agresji i frustracji. Jest to drugorzędny problem, powstały w wyniku niezaopiekowanych wyższych potrzeb zwierzęcia. Kopanie dziur w tym charakterze występować będzie w odpowiedzi na zaczepki ludzi lub innych zwierząt, znajdujących się w oddali, poza ogrodzeniem. Pies będzie starał się podkopać na drugą stronę furtki. Problem najczęściej dotyka samców, dlatego, w niektórych przypadkach, kastracja jest dobrym rozwiązaniem. Jednak zanim zapadnie decyzja o cięciu chirurgicznym, należy upewnić się, że zwierzę ma przestrzeń do swobodnego poruszania się po posiadłości. Najważniejsze jednak jest zaopiekowanie się agresją i frustracją zwierzęcia, gdyż one stanowią główny problem. 

• Zachowania allelomimetyczne - Allelo-jakie…  Innymi słowy, “zaraźliwe”. To jak ziewanie na widok ziewającej osoby. Nie jest to po prostu naśladowanie zachowania, lecz odtwarzanie go pod wpływem tzw. przeniesionego popędu. Obserwowanie jednego osobnika wykonującego daną czynność zwiększa prawdopodobieństwo wykonania tej samej czynności przez obserwatora. Przekładając to na świat psów i ich dołków - widok psa (lub nawet człowieka) kopiącego w ogrodzie może motywować drugiego psa do rozpoczęcia tych czynności. Warto zwrócić na to uwagę przy wyborze kolejnego psa, który docelowo miałby łagodzić zainteresowanie pierwszego do kopania dziur. 

• Zachowania poszukujące komfortu, również nazywane zachowaniem poszukującym schronienia. - Jak nietrudno się domyślić, wykopany przez psa dół pełnić będzie rolę legowiska. Często przewagą takiej formy schronienia będzie niższa temperatura i wyższa wilgotność gleby w jej dolnych warstwach, do stworzy idealne warunki do odpoczynku w upalny dzień. Zatem rozwiązaniem na ten schemat zachowań jest upewnienie się, że zwierzę ma dostęp do schronienia, adekwatny do występujących warunków pogodowych. 

• Zachowania badawcze - Poznawanie otaczającego środowiska jest częścią procesu socjalizacji. Ciekawość jest wpisana w naturę każdego rozwijającego się stworzenia. Dlatego też kopanie dla celów badawczych najsilniej wyrażone będzie u młodych osobników. Zatem w zwalczaniu tego zachowania pomocne będzie urozmaicenie otoczenia lub wydzielenie specjalnego miejsca, w którym zwierzę będzie mogło odkrywać podziemny świat. W celu zwiększenia atrakcyjności zabawy specjalnie można zakopywać przedmioty o różnej strukturze i kształcie, zachęcając pupila do odszukiwania ich, co pozytywnie wzmocni jego rozwój. 

• Zachowania relaksacyjne - Dla zwierząt relaks to nie tylko sen i odpoczynek, ale również zabawa. Kopanie dziur dla psów większych ras, które często nie mają odpowiednio dużej przestrzeni do zabawy, staje się pewnego rodzaju rozrywką. Gdy brak im innych form wyładowania energii, samodzielnie zaangażują się w taką formę rekreacji. Kluczowe zatem będzie zapewnienie zwierzęciu urozmaiconego wyboru harców, najlepiej ustalonych o stale ustalonej porze dnia, dla wprowadzenia porządku i rutyny, do której zwierzę łatwo się przyzwyczai. Dzięki temu, w oczekiwaniu na zaplanowaną zabawę, nie będzie szukało zajęcia w postaci ogródkowych wykopków. 

W przeciwieństwie do zachowań naturalnych i przejawianych zgodnie z etogramem danego gatunku występują te niepożądane i uważane za „anormalne”. 

Jeśli dane zachowanie powtarzane jest z nadmierną częstotliwością, która może stawać się uciążliwa, mówi się o zachowaniach kompulsywno-obsesjnych. Do takich należy kopanie dziur przez psa, kiedy nie wyraża on prawidłowego behawioru. Najczęstszą tego przyczyną jest środowisko nieodpowiednio dopasowane do potrzeb psa. Aby im zaniechać, należy zadbać o stworzenie odpoweidnich warunków bytowych dla psa, oprócz tych podstawowych (wolność od głodu, bólu, pragnienia, bezpieczne schronienie, możliwość wyrażania naturalnego behawioru), również tych związanych z jego rozwojem:  możliwość obcowania z innymi przedstawicielami gatunku, różnorodność zabawek, angażowanie w gry intelektualne, trening agility. 

Pewien wzór zachowań można zauważyć również w odpowiedzi psa na uwagę poświęconą psu przez właściciela. Tzw attention-seeking behavior polega na powtarzaniu przez psa niechcianego zachowania, w reakcji na zdobycie uwagi właściciela. Nawet jeśli intencja właściciela jest negatywna, zwierzę może odczuć to jako bodziec pozytywny, pewnego rodzaju nagrodę i kontynuować swoją frywolną praktykę. Jeśli sytuacja tego rodzaju ma miejsce, należy zachować pozytywne nagradzanie tylko za dobre zachowanie, a zachowania przyciągające uwagę - ignorować. 

Anormalne kopanie dziur może mieć również inne podłoże, którym są stany lękowe. Gdy attention-seeking behavior najczęściej wyrażany jest w obecności właściciela, lęk separacyjny, jak sama nazwa wskazuje, odnosi się do sytuacji, kiedy zwierze pozostawione jest bez nadzoru. Temat ten jest natomiast tak rozległy, iż wymagałby osobnego artykułu, aby w pełni wytłumaczyć jego złożoność. 

Jak widać powodów, dla których w ogródku można znaleźć psa umorusanego ziemią, przesadzone kwiatki, czy wykopane sadzonki jest wiele. Bezapelacyjnie, kluczem do stworzenia bliskiej i udanej relacji z pupilem jest komunikacja i zrozumienie. Dokładna znajomość zwierzęcych zachowań pozwala trafnie określić, czy są one behawiorem wyrażanym zgodnie z etogramem, czy być może są to anomalie, wymagające dodatkowej pomocy ze strony zwierzęcego behawiorysty. 

Bibliografia: 

• Vet Practice News 2000; 12(11):8
• An ethological approach to the problem of dogs digging holes J.S.J. Odendaal Department of Veterinary Ethology, Faculty of Veterinary Science, lJniuersih/ of Pretoria. Prioate Bag X04. Onderstepoort 0110, Republic of South Africa
• Anxiety related behavioural disorders and neurotransmitters in dogs
• Owner-companion dog interactions: Relationships between demographic variables, potentially problematic behaviours, training engagement and shared activities

Zobacz powiązane artykuły:

LĘK SEPARACYJNY U PSÓW

DLACZEGO PIES WYJE?

DLACZEGO PIES GONI SWÓJ OGON?

DLACZEGO KOT MRUCZY?.